Hạ lãi suất không dễ
Äăng ngà y: 05/12/2016 Ngoà i giải pháp kỹ thuáºt là hạ tá»· lệ dá»± trữ bắt buá»™c, như phân tÃch cá»§a Chá»§ tịch Ủy ban Giám sát tà i chÃnh quốc gia trên TBKTSG tuần rồi (5-5-2016), còn có cách nà o khác để các ngân hà ng hạ được lãi suất. TBKTSG tiếp tục ghi nháºn ý kiến cá»§a giá»›i ngân hà ng.
Không giảm tÃn dụng, đừng nói hạ lãi suất
“Muốn hạ lãi suất phải Ä‘iá»u tiết được vốn trong các ngân hà ng. TÃn dụng tăng thế nà y, cÆ¡ cấu vốn ngắn hạn cho vay trung dà i hạn bị lạm dụng, ngân hà ng Ä‘ang trong tình thế thu hồi vốn vay chưa xong đã phải huy động gấp cho kịp thì khác gì bóc ngắn cắn dà i. TÃn dụng phải giảm thì má»›i nói được chuyện giảm lãi suất”, Phó tổng giám đốc má»™t ngân hà ng cổ phần nói.
Nói váºy nhưng vị nà y cÅ©ng cho rằng tÃn dụng khó mà giảm bởi nếu giảm thì bà y ra đống nợ xấu (trên thá»±c tế, khi lãi suất cà ng tăng lên thì tÃn dụng (bao gồm nợ xấu đã được đảo) cà ng phình to). Váºy thì đầu tiên, để hạ lãi suất và để ngà nh ngân hà ng tốt hÆ¡n, phải can đảm nhìn và o sá»± tháºt nợ xấu và tìm cách giải quyết triệt để.
Sá»± tháºt là công cuá»™c tái cÆ¡ cấu hệ thống ngân hà ng chưa đến nÆ¡i đến chốn mà má»›i chỉ được hé mở thôi, nếu ngưá»i Ä‘iá»u hà nh không có bản lÄ©nh thì nó sẽ bị che lại. Bởi vì những ngân hà ng, doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả, mất hết vốn chưa được cho phá sản. Phá sản má»™t doanh nghiệp, ngân hà ng sẽ khiến nhiá»u ngưá»i mất tiá»n nhưng cÅ©ng giúp nhiá»u doanh nghiệp và ngân hà ng biết rằng là m ăn cháºm mà chắc, dân biết chá»n chá»— tốt gá»i tiá»n không tham lãi suất cao nữa.
Bế tắc khai thông nguồn vốn tÃn dụng
Việc thứ hai trước khi nói đến việc giảm lãi suất, theo ý kiến cá»§a nhiá»u ngưá»i trong ngà nh ngân hà ng, các tổ chức tÃn dụng cần khai thông được nguồn vốn tÃn dụng, bởi lẽ tá»· lệ cho vay trên tổng tiá»n gá»i cá»§a cả hệ thống, đặc biệt đối vá»›i các ngân hà ng thương mại gốc quốc doanh, Ä‘á»u đã đến hoặc vượt ngưỡng cho phép theo quy định.
Liệu có giảm lãi suất được “tháºt và lâu dà i” không, hay lãi suất chỉ “ngoan ngoãn” tạm thá»i rồi sẽ báºt lên lại? Vẫn chưa thể có câu trả lá»i chắc chắn! |
“Vấn đỠlà các ngân hà ng thương mại đã sá» dụng gần hết nguồn tiá»n gá»i, tái cấp vốn cÅ©ng không giúp các ngân hà ng cho vay thêm được, nói gì đến cắt giảm lãi suất”, lãnh đạo má»™t ngân hà ng nói.
Theo số liệu được Ngân hà ng Nhà nước (NHNN) công bố, đến hết tháng 2-2016, tá»· lệ cho vay trên tổng tiá»n gá»i cá»§a cả hệ thống đã lên đến 87,71%. Trong đó, riêng khối ngân hà ng gốc quốc doanh là 97,35%, vượt xa so vá»›i quy định hiện hà nh là 90%. Äây là má»™t lý do quan trá»ng cá»§a cuá»™c Ä‘ua lãi suất. Nhiá»u ngân hà ng đã vượt tá»· lệ dư nợ trên vốn huy động (LDR) cho phép sau cuá»™c Ä‘ua tăng trưởng tÃn dụng năm 2015 nên phải huy động để đưa tá»· lệ nà y vá» quy chuẩn.
Như váºy, vị lãnh đạo ngân hà ng trên cho rằng, việc bổ sung nguồn vốn cho các ngân hà ng qua kênh tái cấp vốn hầu như không thể tác động trá»±c tiếp đến tăng trưởng tÃn dụng. Tương tá»± là các giải pháp ná»›i lá»ng khác cá»§a NHNN qua thị trưá»ng mở hay tháºm chà giảm tá»· lệ dá»± trữ bắt buá»™c. Nói cách khác, các nguồn vốn được giải phóng, dù có lên tá»›i hà ng trăm ngà n tỉ đồng cÅ©ng không thể sá» dụng để cấp tÃn dụng ra ngoà i.
Nên nhá»› rằng tá»· lệ tăng trưởng tÃn dụng cá»§a hệ thống ngân hà ng đạt gần 18% trong năm 2015, cao hÆ¡n nhiá»u so vá»›i mức tăng trưởng cá»§a tổng tà i sản cá»§a hệ thống là 12,35%. Äiá»u nà y có nghÄ©a là trong năm 2015, má»™t bá»™ pháºn đáng kể tà i sản ngoà i tÃn dụng cá»§a các ngân hà ng thương mại đã chuyển sang tà i trợ tÃn dụng dẫn đến tá»· lệ cho vay trên tổng tiá»n gá»i vượt ngưỡng quy định.
Má»™t số đại diện ngân hà ng thừa nháºn rằng bước sang năm 2016, nguồn tăng trưởng tÃn dụng cá»§a các ngân hà ng thương mại chỉ còn trông chá» và o nguồn tiá»n gá»i, bao gồm tiá»n gá»i cá»§a các tổ chức, cá nhân và nguồn phát hà nh giấy tá» có giá (kỳ phiếu, tÃn phiếu, chứng chỉ tiá»n gá»i, trái phiếu).
Các ngân hà ng hiểu rằng vá» lý thuyết, nếu bán bá»›t được nợ xấu cho các nhà đầu tư ngoà i khu vá»±c ngân hà ng thì há» có thể giải phóng nguồn vốn giải ngân má»›i, song giải pháp nà y hiện nay gặp rất nhiá»u khó khăn nên chÃnh bản thân ngân hà ng không đặt nhiá»u hy vá»ng. Äó là lý do dù hệ thống không thiếu thanh khoản, lãi suất trên thị trưá»ng liên ngân hà ng tuần qua hạ rất mạnh, song hầu như tất cả ngân hà ng Ä‘á»u đã tham gia và o cuá»™c Ä‘ua lãi suất huy động vừa qua.
Vay nước ngoà i, khe cá»a hẹp
Thá»±c tế các ngân hà ng thương mại không phải không ná»— lá»±c tìm các khe cá»a dù hẹp để giảm sức ép lên lãi suất tiá»n đồng trong nước mặc dù há» thừa nháºn đây chỉ là giải pháp tình thế. Các ngân hà ng Việt Nam thá»i gian qua đã vay nước ngoà i vá»›i lãi suất cao hÆ¡n trong nước mặc dù há» không thiếu thanh khoản và có ngân hà ng có hà ng tỉ đô la Mỹ gá»i ở nước ngoà i. “Các khoản vay nước ngoà i có tÃnh chất như các khoản tiết kiệm trong nước và NHNN quy định các khoản vay nước ngoà i cá»§a các tổ chức tÃn dụng được trừ khá»i tổng dư nợ khi tÃnh tá»· lệ cho vay trên tổng tiá»n gá»i và đó là lý do các ngân hà ng khi dùng hết nguồn tiết kiệm trong nước cho đầu tư rồi thì phải vay mượn nguồn tiết kiệm cá»§a các nước khác”, má»™t lãnh đạo ngân hà ng khác giải thÃch.
Tuy nhiên ông thừa nháºn, vay nước ngoà i cÅ©ng có những hạn chế nhất định, đặc biệt, khi các đối tượng được vay ngoại tệ bị NHNN khống chế. Và nếu chuyển đổi sang tiá»n đồng để cho vay lại, các ngân hà ng thương mại sẽ chịu rá»§i ro tá»· giá và cÅ©ng chỉ thá»±c hiện được ở má»™t mức độ theo quy định vá» trạng thái ngoại hối.
Äối vá»›i đỠxuất giảm huy động trái phiếu chÃnh phá»§, những ngưá»i là m ngân hà ng cho rằng đây là ý kiến xác đáng. Bá»™ Tà i chÃnh Ä‘ang là khách hà ng lá»›n nhất, Ä‘ang Ä‘i vay các ngân hà ng vá»›i khối lượng lá»›n, trả lãi suất cao và an toà n, thì doanh nghiệp bị hiệu ứng chèn lấn là hiển nhiên. Nhưng ngừng hay giảm huy động trái phiếu vá»›i Bá»™ Tà i chÃnh gần như là điá»u không thể. Há» sẽ há»i không bán trái phiếu chÃnh phá»§ bằng ná»™i tệ cho ngân hà ng thì lấy đâu ra tiá»n cho Nhà nước chi tiêu trong tình hình ngân sách khó khăn như hiện nay. Phát hà nh trái phiếu quốc tế, tiết kiệm chi thưá»ng xuyên để giảm bá»™i chi là cách tốt nhất để giải quyết tình thế nà y nhưng hiện còn chưa rõ lá»±a chá»n cá»§a nhà quản lý.
Trái vá»›i thông tin báo chà trong những ngà y qua bà y tá» lạc quan vá» các giải pháp ChÃnh phá»§ yêu cầu NHNN thá»±c hiện để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, trong dá»± thảo nghị quyết cá»§a ChÃnh phá»§ vá» doanh nghiệp được ChÃnh phá»§ thảo luáºn trong phiên há»p đầu tháng 5 vừa qua, các giải pháp vá» tÃn dụng vẫn còn Ä‘ang được bá» ngá».