Nợ xấu của Việt Nam có thể kiểm soát nếu không vượt quá 20% GDP

Đánh giá về vấn đề nợ xấu hiện nay ở Việt Nam, ngân hàng Standard Chartered cho rằng, mức độ nợ xấu ở Việt Nam hiện còn thiếu rõ ràng. Theo báo cáo của các ngân hàng trong nước, mức nợ xấu là dưới  5%, còn NHNN ước tính con số này khoảng  8,8%.

Theo các cơ quan đánh giá quốc tế, mức nợ xấu thực tế rất khó ước đoán. Một lý do dẫn đến những ước đoán lệch nhau này là do các chuẩn mực kế toán khác nhau;  Fitch đã lưu ý rằng nợ xấu của các ngân hàng Việt Nam sẽ thấp khi áp dụng Chuẩn mực Kế toán Việt Nam. 

Thiếu minh bạch trong ngành ngân hàng, và việc nắm giữ cổ phiếu chéo cũng lý do dẫn đến sự thiếu rõ ràng này. Hầu như mỗi tổ chức kinh tế lớn lại có cổ phần trong tối thiểu một ngân  hàng, trong khi những ngân hàng lớn lại cũng có cổ phần tại các ngân hàng nhỏ. 

Điều này khiến việc nhận diện và giải quyết nợ xấu trở nên khó khăn hơn – ngân hàng Standard Chartered nói.

Ngân hàng này đã phác thảo nhiều kịch bản khác nhau cho các mức độ  nợ xấu khác nhau và đánh giá tác động tiềm tàng đối với nền kinh tế cho các mức nợ xấu lần lượt là  5%, 10%, 15% and 20%. Phân tích dựa trên những giả định sau:

Dựa trên kinh nghiệm của những nước từng tải qua khủng hoảng như: Thái Lan, Indonesia  và  Malaysia, ước tính của ngân hàng này đã chỉ ra rằng tỉ lệ nợ xấu của Việt Nam có thể kiểm soát được miễn là nó không vượt quá  20%.

Thực tế, chi phí tái cấp vốn của Thái Lan  là 34% GDP, so với mức ước tính cho Việt Nam là  14,9% nếu mức nợ xấu lên tới  20% trên tổng dư nợ. 

Một yếu tố thuận lợi cho Việt Nam là lĩnh vực ngân hàng nhìn chung thiếu kết nối với hệ thống tài chính toàn cầu và chỉ có những sản phẩm khá đơn giản. Những  yếu tố này sẽ làm cho bức tranh toàn cảnh đơn giản hơn dù vẫn thiếu minh bạch.

Ngân hàng Standard Chartered nhấn mạnh một số bước quan trọng để có thể giải quyết được vấn đề nợ xấu một cách hiệu quả, cụ thể:

Ghi nhận nợ xấu: Việc này cần phải được thực hiện cẩn thận, vì không có giải pháp nào có thể có hiệu quả nếu các khoản nợ xấu không được nhận thức và phân bổ một cách đúng đắn. Khi  nào ghi nhận  nợ xấu và ai sẽ chịu thiệt hại cuối cùng cũng cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng. NHNN đã ban hành một thông tư vào tháng 1/2013 về việc phân loại nợ và trích lập dự phòng nợ xấu.

Standard Chartered coi  đây là một bước đi tích cực trong việc giúp các ngân hàng tuân thủ các tiêu chí khắt khe về phân loại nợ xấu.

Trích lập  dự phòng đầy đủ:.  Các ngân hàng Việt Nam không có truyền thống trích lập dự phòng cho các khoản nợ xấu. Điều này có nghĩa là khó có thể coi một lượng lớn các khoản cho vay mà cuối cùng lại được phân loại là nợ xấu.

Vào năm 2012, một số ngân hàng lớn báo cáo lợi nhuận thấp hơn do dự phòng rủi ro cao hơn.

Theo  một thông tư  mới ban hành của NHNN,  các ngân hàng đã được yê cầu phải chi nhiều hơn vào trích lập dự phòng từ tháng 6/2013.

Tái cấp vốn: Bước đi này sẽ giúp các ngân hàng có nguồn vốn cần thiết để tái tạo tình hình kinh doanh. Nhưng việc cấp vốn thế nào mới là quan trọng nhất...

Về nguồn vốn cấp, theo Standard Chartered, Chính phủ đã phê duyệt đề án tái cơ cấu ngân hàng vào tháng 3/2012 nhằm mục đích cải cách ngành từ giờ đến năm 2015. Đề án đưa ra khuôn khổ cho cải cách khu vực tài chính toàn diện qua mua bán và sáp nhập tự nguyện (M&A) và đa dạng hóa ngành.

Việc thành lập một công ty quản lý tài sản (AMC) để nhận giải quyết  các khoản nợ xấu cũng đang được tiến hành. Tuy nhiên, nguồn chi phí lớn cho cải cách sẽ được tài trợ như thế nào vẫn còn chưa rõ rang - Standard Chartered băn khoăn.

Khánh Linh