Thách thức ngân hà ng Myanmar
Äăng ngà y: 06/11/2013 Má»™t hệ thống ngân hà ng váºn hà nh bình thưá»ng ở hầu hết các nước khác - các khoản cho vay dá»… dà ng, các sản phẩm tà i chÃnh, hoạt động liên ngân hà ng, tÃn dụng - hầu như không tồn tại ở đây.

Myanmar gần đây nổi lên như má»™t Ä‘iểm sáng đầu tư má»›i ở Äông Nam Ã. Tuy nhiên, hệ thống ngân hà ng lá»—i thá»i, tÃn nhiệm kém và ná»n kinh tế tiá»n mặt cá»§a Myanmar Ä‘ang cần má»™t sá»± cải cách lá»›n. Sá»± kỳ vá»ng cải cách dồn và o má»™t dá»± luáºt ngân hà ng Ä‘ang chá» quốc há»™i thông qua.
Khi Nyein Chan Aung bán nhà tại Yangon, ông phải đối mặt vá»›i má»™t tình thế khó xá»: là m gì vá»›i số tiá»n thu được, gởi và o ngân hà ng hay giữ nó ở nhà . Sau khi tÃnh tá»›i tÃnh lui, rốt cuá»™c ông quyết định để phần lá»›n số tiá»n ở nhà và chỉ gởi 1/3 và o ngân hà ng.
Lý do duy nhất khiến ông chịu gởi tiá»n ngân hà ng là để phòng khi cháy nhà vẫn còn chút đỉnh phòng thân. Äây là tâm lý chung cá»§a ngưá»i dân Myanmar. Ngưá»i dân ở đây không mấy tin tưởng và o má»™t hệ thống ngân hà ng lá»—i thá»i và thiếu ổn định nên há» thà giữ tiá»n ở nhà chứ không muốn giao dịch vá»›i ngân hà ng.
Myanmar vì váºy vẫn là má»™t ná»n kinh tế tiá»n mặt. ChÃnh phá»§ Myanmar đã đặt nhiệm vụ cải thiện hệ thống ngân hà ng là m ưu tiên hà ng đầu, nhưng chỉ cần ghé ngang má»™t chi nhánh ngân hà ng bất kỳ cÅ©ng có thể thấy được vấn đỠmà há» phải đối mặt nghiêm trá»ng như thế nà o.
Äó là má»™t cảnh tượng bất thưá»ng: trên các quầy rút tiá»n và trên những chiếc bà n văn phòng toà n là tiá»n mặt. Tiá»n được bó thà nh những bó 1.000 tá», cá»™t lại thà nh từng cục tiá»n to, chồng chất lên nhau hoặc rải thà nh từng đống trên sà n phòng. Khách hà ng đựng tiá»n trong những chiếc túi Ä‘i chợ, trong khi nhân viên bảo vệ chuyển tiá»n chứa trong những bao tải gạo.
Tại ná»n kinh tế tiá»n mặt như Myanmar, hệ thống các máy ATM là má»™t sá»± phát triển tương đối má»›i mẻ. Tuy nhiên, giống như hầu hết các doanh nghiệp ở đây, hệ thống ATM thưá»ng xuyên bị “chết đứng” vì mất Ä‘iện. Äó là lý do tại sao các trang web chuyên đỠdu lịch khuyến cáo du khách đến Myanmar nên thá»§ sẵn tiá»n mặt chứ đừng trông chá» và o việc rút tiá»n ở các máy ATM.
Những cục tiá»n chất đống, những chiếc ATM không hoạt động là phần nổi mà chúng ta có thể thấy được. Thá»±c ra, vấn đỠcòn khó khăn hÆ¡n nhiá»u. Má»™t hệ thống ngân hà ng váºn hà nh bình thưá»ng ở hầu hết các nước khác - các khoản cho vay dá»… dà ng, các sản phẩm tà i chÃnh, hoạt động liên ngân hà ng, tÃn dụng - hầu như không tồn tại ở đây. Không có hoạt động ngân hà ng doanh nghiệp thÃch hợp.
Các doanh nghiệp không thể có được kế hoạch trả nợ dà i hạn hÆ¡n 1 năm. Các giám đốc ngân hà ng vẫn phải gá»i Ä‘iện thoại cho ngân hà ng trung ương và o cuối má»—i ngà y giao dịch để báo cáo cân đối sổ sách.
Hiện tại, Ä‘ang có má»™t dá»± luáºt ngân hà ng chỠđợi được quốc há»™i thông qua. Trừ phi dá»± luáºt nà y được phê chuẩn, việc cải cách triệt để từ gốc đến ngá»n khó có thể xảy ra. Mà ngay cả khi tiến hà nh cải cách, ngưá»i dân ở đây vẫn có tâm lý nghi ngá» uy tÃn các ngân hà ng.
Thách thức lá»›n đối vá»›i các ngân hà ng là phải cố gắng rất nhiá»u để khắc phục sá»± mất tÃn nhiệm và o má»™t hệ thống đã được xây dá»±ng bởi 2 thế hệ quản lý sai lầm. Má»™t dấu hiệu rõ rà ng cá»§a sá»± thay đổi là thẻ tÃn dụng Ä‘ang trở nên phổ biến hÆ¡n, nhưng hiện chỉ có Visa và Mastercard tham gia cuá»™c chÆ¡i chứ chưa có tổ chức ná»™i địa nà o góp mặt. Visa đã lên kế hoạch phát hà nh thẻ tÃn dụng trả trước và o cuối năm nay.
Äó là má»™t bước nhá», nhưng đối vá»›i Myanmar, má»™t bước nhá» Ä‘i đúng hướng cÅ©ng có ý nghÄ©a rất quan trá»ng trên con đưá»ng chuẩn bị sẵn sà ng trở thà nh má»™t phần trong hệ thống tà i chÃnh toà n cầu.
Theo Lê Nguyên
Sà i Gòn đầu t