Thách thức ngân hàng Myanmar

Đăng ngày: 06/11/2013

Một hệ thống ngân hàng vận hành bình thường ở hầu hết các nước khác - các khoản cho vay dễ dàng, các sản phẩm tài chính, hoạt động liên ngân hàng, tín dụng - hầu như không tồn tại ở đây.

Myanmar gần đây nổi lên như một điểm sáng đầu tư mới ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, hệ thống ngân hàng lỗi thời, tín nhiệm kém và nền kinh tế tiền mặt của Myanmar đang cần một sự cải cách lớn. Sự kỳ vọng cải cách dồn vào một dự luật ngân hàng đang chờ quốc hội thông qua.

Khi Nyein Chan Aung bán nhà tại Yangon, ông phải đối mặt với một tình thế khó xử: làm gì với số tiền thu được, gởi vào ngân hàng hay giữ nó ở nhà. Sau khi tính tới tính lui, rốt cuộc ông quyết định để phần lớn số tiền ở nhà và chỉ gởi 1/3 vào ngân hàng.

Lý do duy nhất khiến ông chịu gởi tiền ngân hàng là để phòng khi cháy nhà vẫn còn chút đỉnh phòng thân. Đây là tâm lý chung của người dân Myanmar. Người dân ở đây không mấy tin tưởng vào một hệ thống ngân hàng lỗi thời và thiếu ổn định nên họ thà giữ tiền ở nhà chứ không muốn giao dịch với ngân hàng.

Myanmar vì vậy vẫn là một nền kinh tế tiền mặt. Chính phủ Myanmar đã đặt nhiệm vụ cải thiện hệ thống ngân hàng làm ưu tiên hàng đầu, nhưng chỉ cần ghé ngang một chi nhánh ngân hàng bất kỳ cũng có thể thấy được vấn đề mà họ phải đối mặt nghiêm trọng như thế nào.

Đó là một cảnh tượng bất thường: trên các quầy rút tiền và trên những chiếc bàn văn phòng toàn là tiền mặt. Tiền được bó thành những bó 1.000 tờ, cột lại thành từng cục tiền to, chồng chất lên nhau hoặc rải thành từng đống trên sàn phòng. Khách hàng đựng tiền trong những chiếc túi đi chợ, trong khi nhân viên bảo vệ chuyển tiền chứa trong những bao tải gạo.

Tại nền kinh tế tiền mặt như Myanmar, hệ thống các máy ATM là một sự phát triển tương đối mới mẻ. Tuy nhiên, giống như hầu hết các doanh nghiệp ở đây, hệ thống ATM thường xuyên bị “chết đứng” vì mất điện. Đó là lý do tại sao các trang web chuyên đề du lịch khuyến cáo du khách đến Myanmar nên thủ sẵn tiền mặt chứ đừng trông chờ vào việc rút tiền ở các máy ATM.

Những cục tiền chất đống, những chiếc ATM không hoạt động là phần nổi mà chúng ta có thể thấy được. Thực ra, vấn đề còn khó khăn hơn nhiều. Một hệ thống ngân hàng vận hành bình thường ở hầu hết các nước khác - các khoản cho vay dễ dàng, các sản phẩm tài chính, hoạt động liên ngân hàng, tín dụng - hầu như không tồn tại ở đây. Không có hoạt động ngân hàng doanh nghiệp thích hợp.

Các doanh nghiệp không thể có được kế hoạch trả nợ dài hạn hơn 1 năm. Các giám đốc ngân hàng vẫn phải gọi điện thoại cho ngân hàng trung ương vào cuối mỗi ngày giao dịch để báo cáo cân đối sổ sách.

Hiện tại, đang có một dự luật ngân hàng chờ đợi được quốc hội thông qua. Trừ phi dự luật này được phê chuẩn, việc cải cách triệt để từ gốc đến ngọn khó có thể xảy ra. Mà ngay cả khi tiến hành cải cách, người dân ở đây vẫn có tâm lý nghi ngờ uy tín các ngân hàng.

Thách thức lớn đối với các ngân hàng là phải cố gắng rất nhiều để khắc phục sự mất tín nhiệm vào một hệ thống đã được xây dựng bởi 2 thế hệ quản lý sai lầm. Một dấu hiệu rõ ràng của sự thay đổi là thẻ tín dụng đang trở nên phổ biến hơn, nhưng hiện chỉ có Visa và Mastercard tham gia cuộc chơi chứ chưa có tổ chức nội địa nào góp mặt. Visa đã lên kế hoạch phát hành thẻ tín dụng trả trước vào cuối năm nay.

Đó là một bước nhỏ, nhưng đối với Myanmar, một bước nhỏ đi đúng hướng cũng có ý nghĩa rất quan trọng trên con đường chuẩn bị sẵn sàng trở thành một phần trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Theo Lê Nguyên

Sài Gòn đầu t

Từ Khóa: